Józef Smith Jr. urodził się 23 grudnia 1805 r. w Sharon w stanie Vermont, a jego rodzicami byli Joseph i Lucy Mack Smith. Urodził się w biednej farmerskiej rodzinie. Był piątym z jedenaściorga dzieci, z których dziewięcioro dożyło wieku dorosłego. Ponieważ jego rodzina nie mogła pozwolić sobie na luksus publicznej edukacji, Józef ukończył zaledwie 3 lata szkoły. Razem z braćmi i siostrami uczył się głównie w domu z rodzinnej Biblii.
Zagubiony w kwestiach religijnych, w czasie intensywnego ożywienia religijnego w stanie Nowy Jork, gdzie mieszkał w 1820 r., 14–letni Józef przeczytał fragment z Nowego Testamentu, który, jak później napisał, przemówił do głębi jego duszy. Było to napomnienie dla tych, którym brakuje mądrości, aby szukali jej w boskim źródle. W odpowiedzi Józef znalazł samotne miejsce w zalesionej okolicy jego domu i po raz pierwszy w życiu pomodlił się na głos.
To co się wtedy wydarzyło, zmieniło na zawsze Józefa Smitha i stało się centralnym elementem wierzeń Świętych w Dniach Ostatnich. Józef zapisał, że ukazali się mu Bóg Ojciec i Jezus Chrystus. „Ujrzałem słup światła dokładnie nad głową — napisał — przewyższający blaskiem słońce, który opuszczał się stopniowo aż objął mnie”. W tym świetle zobaczył dwie postacie. Jedna z nich zwróciła się do Józefa po imieniu, wskazała na drugą postać i powiedziała: „Oto Mój Umiłowany Syn. Słuchaj Go!” Członkowie Kościoła określają to doświadczenie mianem „Pierwszej Wizji”. Rozpoczęła ona dzieło przywrócenia Kościoła Jezusa Chrystusa na ziemi.
| Temple Square is always beautiful in the springtime. Gardeners work to prepare the ground for General Conference. © 2012 Intellectual Reserve, Inc. All rights reserved. | 1 / 2 |
Józef Smith jest prawdopodobnie najbardziej znany z przetłumaczenia Księgi Mormona: Jeszcze Jednego Świadectwa o Jezusie Chrystusie. Członkowie Kościoła wierzą, że Józef został poprowadzony na wzgórze niedaleko Palmyry w stanie Nowy Jork, gdzie otrzymał starożytny zapis od anioła o imieniu Moroni. Zapis wygrawerowany na płytach z metalu przedstawia historię ludzi, którzy żyli na kontynencie amerykańskim w czasach Chrystusa i opisuje ukazanie się im zmartwychwstałego Chrystusa. Józef przetłumaczył zapis w około trzy miesiące, w wyniku czego w 1830 r. Księga Mormona została po raz pierwszy opublikowana w Nowym Jorku. Księga Mormona zawierająca ponad 500 stron jest jedną z największych zasług Józefa Smitha i podstawowym pismem świętym Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich.
Święci w Dniach Ostatnich wierzą, że boskie upoważnienie zostało zatracone w starożytnym kościele po śmierci apostołów i konieczne było jego przywrócenie poprzez boską interwencję. Przywrócenie upoważnienia kapłańskiego w pierwszej połowie XIX wieku było rzeczywistym wydarzeniem, w którym brali udział anielscy posłańcy dzierżący to upoważnienie w starożytności.
6 kwietnia 1830 r. Józef Smith i pięciu jego współpracowników, w obecności 50 innych osób, formalnie zorganizował Kościół w drewnianym domku w Fayette w stanie Nowy Jork. Przewodził on Kościołowi do 27 czerwca 1844 r., kiedy to poniósł męczeńską śmierć. Pod jego przewodnictwem liczebność członków Kościoła wzrosła z początkowych kilku osób do ponad 26.000.
Objawienia Józefa Smitha przyniosły wielkie zmiany teologiczne i wyzwania dla ówczesnych kościołów. Był on wielkim obrońcą wolności religijnej dla ludzi wszystkich wyznań. Jego objawienia przedstawiły koncepcję świątyń, w których zbawienna praca może być wykonywana za osoby zmarłe, zrozumienie trzech stopni czyli poziomów nieba oraz ostateczne przeznaczenie wiernych dzieci Boga w życiu po śmierci. Jego doświadczenie z Pierwszej Wizji poprowadziło Świętych w Dniach Ostatnich do zrozumienia fizycznej natury Boga i Jezusa Chrystusa oraz wniosku, że ludzkość jest stworzona na Ich podobieństwo. Często przemawiał i pisał o zgromadzeniu Izraela w ostatnich dniach i nauczał nie tylko o zgromadzeniu Żydów w Izraelu, ale również o zgromadzeniu całego ludu Boga w miejscach schronienia i świętości. Zob. także: Dlaczego i w jaki sposób mormoni są inni?
Poza Kościołem Józef Smith jest również znany z wprowadzenia poprzez objawienie starożytnej praktyki poligamii, która nie jest już praktykowana w Kościele a członkowie Kościoła dyskutują o niej jedynie w kontekście historycznym.
W latach kiedy przewodził raczkującemu Kościołowi, Józef Smith zorganizował międzynarodowy program misjonarski i założył organizację kobiet, która jest obecnie jedną z największych na świecie. Nadzorował budowę trzech miast i kierował wznoszeniem dwóch świątyń — doświadczając w tym samym czasie wielu prześladowań od lokalnego motłochu, co ostatecznie doprowadził do wypędzenia członków Kościoła ze wszystkich trzech miast założonych przez Józefa.
Ponieważ, pomimo wielokrotnych apeli do rządu, członkom Kościoła jako obywatelom amerykańskim odmówiono praw religijnych i cywilnych, w styczniu 1844 r. przywódcy Kościoła zgłosili kandydaturę Józefa Smitha na stanowisko prezydenta Stanów Zjednoczonych. W maju 1844 r. Józef został oficjalnie nominowany przez konwencję Nauvoo w stanie Illinois. W obliczu prześladowań jego program polityczny wzywał do interwencji rządowej w kwestii praw religijnych i cywilnych. Józef i jego brat zostali zabici przez motłoch w czerwcu tego samego roku, co zakończyło kandydaturę Józefa na polityczny urząd.
27 czerwca 1844 r. Józef i jego starszy brat Hyrum zostali zastrzeleni przez tłum około 150–200 mężczyzn. Bracia i kilku bliskich współpracowników zostali uwięzieni na podstawie fałszywych oskarżeń i uwięzieni w więzieniu Illinois po tym, gdy samodzielnie oddali się w ręce prawa. Józef miał 38 lat, a Hyrum 44. Ciała Józefa i Hyruma zostały przygotowane i wystawione w dniu 28 czerwca na widok około 10.000 żałobników, a następnego dnia zostały potajemnie pochowane, aby uniknąć dalszych ataków lub profanacji przez motłoch.
Kościół, który został założony przez Józefa w 1830 r. jest obecnie światowym wyznaniem liczącym ponad 14 milionów członków, a sam Józef Smith jest uważany przez Świętych w Dniach Ostatnich za pierwszego proroka współczesnych czasów. Wbrew twierdzeniom niektórych przeciwników Kościoła Józef nie jest czczony przez członków Kościoła. Jest on szanowany jako prorok, ale był tylko człowiekiem, który tak jak inni ludzie nie był doskonały i popełniał błędy.