Społeczeństwa składają się z większości i mniejszości. Ludzie przynależą do grup — czy to poprzez własny wybór, czy też z racji urodzenia. Żyjemy i wyrażamy siebie w społecznościach religijnych, rasowych, politycznych i kulturowych. Każda z nich jest inna. Wszystkie mają swoje miejsce. Nie wszystkie jednak mają równą siłę oddziaływania. Niektóre są większe, starsze, bogatsze i wewnętrznie bardziej spójne niż inne. Ten brak równowagi stawia jeden system wierzeń przeciwko drugiemu, lecz pokojowo nastawione społeczeństwo daje wyrównane szanse zarówno silnym, jak i słabym.
Czasami te napięcia ujawniają się w drastyczny sposób.
Organizacja Open Doors (Otwarte drzwi) monitorująca przypadki prześladowań religijnych donosi, że „chrześcijanie tylko z powodu swej wiary doznają cierpień na olbrzymią skalę”. W 50 najbardziej radykalnych krajach ponad 200 milionów chrześcijan doświadcza ciężkich prześladowań. Według raportu „chrześcijanie są zabijani w większej liczbie krajów niż kiedykolwiek wcześniej”. Chrześcijanie są wypędzani z ziem praprzodków na Bliskim Wschodzie, mordowani w Nigerii i spychani na margines przez rosnący nacjonalizm religijny w Azji. Wszystko to nasila światowy kryzys uchodźczy. „Nigdy przedtem tak wielu chrześcijan nie było w drodze."1
I nie chodzi jedynie o chrześcijan. W krajach Bliskiego Wschodu islamska milicja zabija i prześladuje także muzułmanów. Bezbronne mniejszości są zmuszane do opuszczenia swych domów przez despotów i terrorystów. Sekciarskie konflikty są zarzewiem cyklicznego procesu porwań, nękań i wysiedleń.2 Według Open Doors „prześladowania religijne w znaczącym stopniu wymuszają globalną migrację."3 Pośród tego chaosu muzułmańscy uchodźcy ratują swe życie ucieczką. W Myanmar większość buddyjska brutalnie rozprawia się z małą muzułmańską społecznością Rohingya.4 Liczba napaści na muzułmanów wzrosła w Stanach Zjednoczonych,5 a postrzeganie muzułmanów w Europie staje się coraz bardziej negatywne.6
Żydzi — prawdopodobnie bardziej niż jakikolwiek inny lud w historii — doświadczyli straszliwych prześladowań jako mniejszość rozproszona po całym świecie. Antysemityzm nadal jest problemem. Według raportu OBWE, w 2014 roku w Kanadzie, Stanach Zjednoczonych i 44 krajach Europy oraz Azji Środkowej doszło do 1883 ataków na Żydów, synagogi i cmentarze żydowskie.7
Mniejszości nie mają łatwego życia.
Pomóc jednak może wolność religijna, wolność przekonań. Wartość prawa tkwi w możliwości ochrony zarówno większości, jak i mniejszości. Taka wolność działa na dwa sposoby. W ramach prawa stanowionego zabezpiecza wolność praktykowania religii; w ramach normy społecznej buduje szacunek dla różnorodności i odmienności. Żaden kraj nie działa na tym polu w sposób doskonały. Jednakże poprzez przypisanie wysokiej pozycji naszym wierzeniom, wolność religijna wiąże nas ze sobą — również tych, którzy nie wyznają żadnej religii.
Zastanówmy się nad przykładem z Afryki Zachodniej, z Kamerunu. Kongregacje chrześcijańskie i muzułmańskie, zagrożone atakami terrorystycznymi, nawzajem dbają o swoje bezpieczeństwo. Chrześcijanie pilnują meczetów podczas odbywających się tam modlitw w piątki, a muzułmanie stoją na straży kościołów w niedziele.8
Tego typu zasada wzajemności jest czymś kluczowym, ponieważ większości i mniejszości często zamieniają się miejscami. To, co jest popularne w danym czasie, staje się niepopularne w innym. Każda religia doświadcza fluktuacji: bycia na piedestale i popadania w niełaskę. Grupy kulturowe, które dzisiaj cieszą się przywilejami, jutro mogą je stracić. Pozycja nie jest czymś stałym, dlatego wolność religijna, która chroni mały podmiot, jest także najlepszym zabezpieczeniem dla dużego podmiotu. Poczucie bezpieczeństwa nie tkwi w liczbach; poczucie bezpieczeństwa związane jest ze sprawiedliwością.
Istnieją pewne konsekwencje idące za represjonowaniem przekonań, zwyczajów i aspiracji mniejszości. Brak równowagi powoduje brak stabilizacji, rodzi resentymenty i zaostrza podziały. Alienacja rodzi obcych, a owi obcy wyruszają w świat w poszukiwaniu wsparcia. Kodeks gościnności zapisany w Biblii nakłada na nas odpowiedzialność za najsłabszych pośród nas. A ponieważ my wszyscy jesteśmy przechodniami na obcej ziemi, to jeśli zaprzyjaźnimy się z obcym, możemy odkryć, że „nie wiedząc o tym, aniołów gościliśmy."9
Wolność religijna dla wybranych nie jest tak naprawdę wolnością religijną dla kogokolwiek.
- Zob. Open Doors World Watch Report 2017, „The Persecution of Christians and Global Displacement”, str. 3–5.
- Zob. Katayoun Kishi i Angelina E. Theodorou, „6 Facts about Religious Hostilities in the Middle East and North Africa”, Pew Research Center, 7 lipca 2016.
- Zob. Open Doors World Watch Report 2017, „The Persecution of Christians and Global Displacement”, str. 3.
- Human Rights Watch, „Burma: New Wave of Destruction in Rohingya Villages”, 21 listopada 2016.
- Katayoun Kishi, „Anti-Muslim Assaults Reach 9/11-era Levels, FBI Data Show”, Pew Research Center, 21 listopada 2016.
- Zob. Richard Wike, Bruce Stokes i Katie Simmons, „Europeans Fear Wave of Refugees Will Mean More Terrorism, Fewer Jobs”, Pew Research Center, 11 lipca 2016.
- Organization for Security and Cooperation in Europe, Hate Crime Reporting, Anti-Semitism, raport z 2015 r.
- Terry Turner, „Christians Protect Mosques on Fri., Muslims Guard Churches on Sunday”, Good News Network, 29 stycznia 2016.
- List do Hebrajczyków 13:2.